ERROMERIAK

«Erromeria lekurik ospetsuena, dudarik gabe, Urkiola dugu Hego Euskal Herrian. Asko eta oso ezagunak dira bertako San Antoniori egindako koplak, ez zen alferrik izan ezkontidea aurkitu nahi zutenen patroia. Ugariak dira erromeria honetaz egindako kronikak.

        Erlijioa zela, edo mozkorkeria, edo erdalkeria, maiz samar ageri da erromeria idazle ezagunen gaietan. Baina interes ideologikoaz gain, erromeriak zer kontatu ugari eskaintzen dio idazle kostunbristari, halako tipismo nahasi bat eta kaleko konbentzioak ahaztutako mundua, norberaren menditartasuna. Eta erromeriak deskribatzen eman dituzte bere lanik onenak zenbait autorek.

        Erromeria laikoak ere egin izan ziren, Espainiako II. Errepublikak ekarri zuen askatasun aire berriaren babesean. Eta orduan ageri izan ziren euskaldun/erdaldun bereizketak, nazionalismoa/sozialismoa.

        Eta zurrunbilo horretan musika ere: txistua ala trikitixa, dantza garbia ala dantza lohia…»

JA-JAI!

Bilintx, 1868

Bein batian Loyolan

erromeriya zan,

antxen ikusi nuen

neskatxa bat plazan,

txoriya bañan ere

ariñago dantzan,

uraxen bai pollita

an pollitik bazan.

Esan niyon desio

senti nuen gisan,

arekin izketa bat

nai nuela izan;

erantzun ziran ezik

atsegin ar nezan,

adituko zirala

zer nai niyon esan.

Arkitu giñanian

iñor gabe jiran,

koloriak gorritu

arazi zizkiran;

kontatuko dizutet

guztiya segiran

zer esan niyon eta

nola erantzun ziran.

Dama polita zera,

polita guztiz ¡ai!

bañan alare zaude

oraindik ezkon gai,

¡ezkon gaitezen biyok!

¡esan zadazu bai!

¿Ni zurekin ezkondu?

¿ni zurekin? ¡ja jai!

Escrito por Rafa